Νικόλαος Λάος, καθηγητής Διπλωματίας/Συγγραφέας
«Ανάγκη
Να δω
Πώς δομούσαν οι Αιώνες των Ανθρώπων
τα Σύμπαντά τους
Να μαζέψω
σχέδια αρχιτεκτονικά
λύσεις σε προβλήματα ευστάθειας
αρμούς και γωνίες και δύσκολες συνδέσεις
Να μαζέψω τα πλέον διαλεχτά υλικά
Να χτίσω και’γώ πια
το δικό μου καταφύγιο»
Στους προαναφερθέντες στίχους της, η Χριστίνα Φλώρου θέτει, με ποιητικό τρόπο, το μείζων και πρωταρχικό ερώτημα της φιλοσοφίας – εκείνο δηλαδή που αφορά στη φύση του πραγματικού. Τι είναι πραγματικότητα και πώς οικοδομείται; Και παίρνει θέση. Με εγρήγορη, κριτική συνείδηση, δεν αμφισβητεί την αντικειμενική υπόσταση του κόσμου –όπως κάνουν οι ιδεαλιστές– αλλά αρνείται να προσαρμοστεί παθητικά στις επιταγές της κοσμικής πραγματικότητας –όπως κάνουν οι ρεαλιστές που στερούνται επαρκούς διανοητικού και ηθικού κεφαλαίου. Δηλώνει ότι υπάρχει μια δυναμική συνέχεια μεταξύ της πραγματικότητας της συνείδησης και της πραγματικότητας του κόσμου, κι έτσι η ανθρώπινη συνείδηση κατευθύνεται δυναμικά προς την πραγματικότητα του κόσμου με σκοπό, τελικώς, να προσαρμόσει την πραγματικότητα του κόσμου στις επιταγές της ανθρώπινης συνείδησης. Συνεχίζοντας επάνω σε αυτό το ζήτημα, η Χριστίνα Φλώρου γράφει σε ένα άλλο ποίημά της που περιλαμβάνεται στο παρουσιαζόμενο βιβλίο της:
«Πώς δομείται, άραγε,
το σύστημα της ζωής;
Με άξονα την ανάγκη
ή την επιθυμία;
Κονταροχτυπιούνται αυτές οι δύο
και όποια νικήσει κερδίζει
τον τόπο
και τα υλικά
τις πρακτικές και τους Λόγους;
Ένα μυστήριο ακόμα
οι συνθέσεις,
οι σωστές ποσότητες
και οι ισορροπίες»
Εδώ η οντολογία προσδιορίζει την ηθική και πολιτική διάσταση της ποίησης των Κροκοδειλίων Δακρύων. Καμιά πολιτική, οικονομική και γενικώς κοινωνική πραγματικότητα δεν είναι αδήριτη ανάγκη, αλλά, τουναντίον, κάθε πολιτική, οικονομική και γενικώς κοινωνική πραγματικότητα είναι ένας εξαντικειμενισμός ανθρωπίνων προθέσεων και άρα επιγέννημα της δράσης του ανθρώπου και της επικοινωνίας μεταξύ συνειδήσεων. Ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να καρπώνεται και να αναδομεί την πραγματικότητα. Γι’ αυτό, άλλωστε, αυτό που κρίνει τον πραγματικό πολιτικό και οικονομικό ηγέτη δεν είναι η ικανότητά του να προσαρμόζεται στην πραγματικότητα, αλλά η ικανότητά του να τη διαμορφώνει.
Επίσης, θα ήθελα να παρατηρήσω ότι η ποίηση της Χριστίνας Φλώρου εντάσσεται δημιουργικά μέσα στην ελληνική πνευματική παράδοση. Το ελληνικό μοντέλο κοινωνικής ανάπτυξης βασίζεται στην έννοια της αυτονομίας, η οποία, για πρώτη φορά εκδηλώθηκε ως πολιτικό σύστημα στην Αρχαιότητα με την Αθηναϊκή Δημοκρατία. Η αυτονομία –ατομική και κοινωνική– σημαίνει ότι η ιστορία είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης δημιουργίας, και όχι αποτέλεσμα αδήριτων νομοτελειών. Ο όρος ‘αυτονομία’ έχει δύο ρίζες: το ‘αυτό’ (εγώ ο ίδιος) και ‘νόμος’. Οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από αυθαίρετο ιδεαλισμό είτε από αυτάρεσκο μηδενισμό σκέπτονται στον όρο ‘αυτονομία’ μόνο τη ρίζα ‘αυτός’ και ξεχνούν τη ρίζα ‘νόμος’. Όμως ‘αυτόνομος’ είναι αυτός που δίδει στον εαυτό του νόμο. Το αυτόνομο πρόσωπο είναι μεν ‘αυτό’ –δηλαδή έχει επίγνωση της ετερότητάς του και τη βιώνει και την ασκεί– αλλά δίδει στον εαυτό του έναν νόμο βάσει της διαλεκτικής σχέσης μεταξύ αναγκαιότητας και ελευθερίας που θέτει η παρούσα ποιητική συλλογή.
Η αυτονομία λοιπόν στην οποία μας καλεί η ποίηση της Χριστίνας Φλώρου είναι η αυτονομία της καλλιτεχνικής συνείδησης. Η τέχνη –όταν δεν προδίδει τον εαυτό της– δίδει μορφή στην άμορφη πρώτη ύλη. Η μόρφωση της ύλης σε καλλιτεχνικό αντικείμενο σημαίνει αφενός εξαντικειμενισμό της προθετικότητας της συνείδησης του καλλιτέχνη –και άρα ελευθερία– και συγχρόνως σημαίνει εφοδιασμό της ύλης με μια τάξη, που είναι η μορφή, ως έλλογη οργάνωση του βίου. Με άλλα λόγια, η καλλιτεχνική συνείδηση, απορρίπτοντας τόσο την έκπτωση της ελευθερίας σε ιδεαλιστική αυθαιρεσία και ιδεασμό όσο και την έκπτωση της μορφολογίας σε καταναγκασμό, αποβαίνει η αρχή η οποία συνθέτει την ελευθερία με τη μορφολογία, το παθητικό με το λογικό μέρος της ψυχής, αναδεικνύοντας έναν ολοκληρωμένο homo sapiens, ο οποίος είναι ο παραγωγός και διαθέτης του πεπρωμένου του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου